بحران جمعیتی هشداردهنده ژاپن اکنون به نقطه‌ نگران‌کننده جدیدی رسیده است.

بر اساس داده‌هایی که دولت ژاپن منتشر کرد، اکنون برای نخستین بار در تاریخ این کشور، افراد ۸۰ ساله و سالخورده‌تر ۱۰ درصد جمعیت ژاپن را تشکیل می‌دهند.

طبق این داده‌ها، تا ۱۵ سپتامبر حدود ۳۶.۲۳ میلیون نفر در ژاپن ۶۵ ساله یا پیرتر شدند. این عدد نمایانگر رکورد بی‌سابقه از ۲۹.۱ درصد کل جمعیت کشور است‌ــ که نسبت به سال گذشته افزایشی یک‌دهم درصدی نشان می‌دهد.

وزارت امور داخلی ژاپن این آمار را روز ۱۸ سپتامبر و در آستانه «روز احترام به سالمندان»‌ که تعطیل رسمی است و آن را در سراسر ژاپن جشن می‌گیرند، منتشر کرد.

این کشور جزیره‌ای اکنون با کاهش میزان زادوولد و کاهش نیروی کار در حال مقابله است و این امر ممکن است بر تامین بودجه بازنشستگی و خدمات مراقبت‌های بهداشتی پیامدهای عمده‌ای به جا بگذارد؛ به‌ویژه زمانی که تقاضای جمعیت پیر [برای دریافت این خدمات] رو‌به‌افزایش است.

جمعیت ژاپن از زمان رونق اقتصادی دهه ۱۹۸۰ رو به کاهش گذاشت؛ عمده این امر به دلیل نرخ باروری ۱.۳ است‌ــ که از ۲.۱ لازم برای حفظ جمعیت پایدار بدون مهاجرت بسیار کمتر است.  

در طول یک دهه گذشته، میزان مرگ‌ومیر به طور مداوم از نرخ زادوولد فراتر رفته و چالشی پیچیده برای رهبری این کشور ایجاد کرده است.

ژاپن، سومین اقتصاد بزرگ جهان، یکی از کشورهای با بالاترین میزان امید به زندگی در سطح جهان است، که همین موضوع به رشد بیشتر جمعیت سالمند منجر می‌شود.

دولت ژاپن در واکنش به کمبود روزافزون نیروی کار و به‌ منزله بخشی از تلاش‌ها برای احیای اقتصاد راکدش، در دهه گذشته به‌وضوح تلاش کرده شهروندان مسن و مادران خانه‌دار را دوباره در نیروی کار ادغام کند.

گزارش‌ها حاکی از آن است که ژاپن اکنون به تعدادی بی‌سابقه، ۹.۱۲ میلیون، کارگر سالمند دارد‌ــ رقمی که طی ۱۹ سال پیوسته افزایش یافته است.

داده‌های وزارت امور داخلی ژاپن نشان می‌دهد اکنون بیش از ۱۳ درصد کل نیروی کار این کشور افراد ۶۵ سال و سالخورده‌ترند.

در ماه ژانویه، نخست‌وزیر فومیو کیشیدا درباره بحران جمعیت این کشور هشداری هولناک داد و گفت که این کشور به دلیل کاهش نرخ زادوولد «در آستانه ناتوانی از حفظ کارکردهای اجتماعی»‌ قرار دارد. او گفت که این مسئله باید «اکنون حل شود وگرنه هرگز»‌ حل نمی‌شود و «نمی‌توان بیش از این دست روی دست گذاشت».  

او گفت: «با اندیشیدن به پایداری و فراگیری اقتصاد و جامعه کشورمان، حمایت از فرزندپروری را مهم‌ترین اولویت سیاسی‌ام قرار می‌دهم.»

کشورهای همسایه مانند چین، کره جنوبی، سنگاپور و تایوان نیز با مشکلاتی مشابه دست و پنجه نرم می‌کنند؛ زیرا در بحبوحه بالا رفتن هزینه‌های زندگی و افزایش نارضایتی‌های اجتماعی، با چالش تشویق جوانان برای داشتن فرزند بیشتر مواجه‌اند.

سال گذشته کره جنوبی رکوردی جدید برای پایین‌ترین نرخ باروری در جهان ثبت کرد. داده‌هایی که نوامبر ۲۰۲۲ منتشر شد، نشان می‌دهد میانگین تعداد فرزندانی که یک زن اهل کره جنوبی در طول عمرش می‌باید احتمال می‌رود به دنیا بیاورد، به ۰.۷۹ کاهش یافته است که افتی قابل‌توجه را نشان می‌دهد.

ابتدای سال جاری در چین همسایه، جمعیت برای نخستین بار از دهه ۱۹۶۰، کاهش یافت. بر اساس گزارش اداره ملی آمار چین، جمعیت این کشور در سال ۲۰۲۲ به یک میلیارد و ۴۱۱ میلیون نفر رسید که در مقایسه با سال پیش از آن تقریبا ۸۵۰ هزار نفر کمتر است.